De aankondiging van Tweede Kamer-verkiezingen van 22 november heeft een ware volksverhuizing op gang gebracht. Tientallen Kamerleden stellen zich niet opnieuw verkiesbaar en zijn op zoek naar een ‘functie elders’. Hun posities worden straks opgevuld door nieuw talent of door politici die van partij switchen.

Als Kamerlid kun je veel invloed uitoefenen. De Tweede Kamer controleert de regering, neemt besluiten over nieuwe wetten en kan ook zelf nieuwe wetten maken.

Het is hard werken. Vergaderingen tot diep in de nacht zijn geen uitzondering. Hier staat wel een royale vergoeding tegenover. Vooral reis- en verblijfkosten tikken behoorlijk aan. Wat kun je verwachten als je in de Tweede Kamer wordt gekozen?

Je krijgt geen salaris maar een ‘schadeloosstelling’

In tegenstelling tot ambtenaren of werknemers bij een bedrijf krijg je geen salaris als lid van de Tweede Kamer. Maar dat betekent niet dat het vrijwilligerswerk is. Je krijgt wel degelijk elke maand een bedrag op je rekening gestort, alleen heet dat anders: schadeloosstelling.

Dit begrip stamt uit de negentiende eeuw, toen vrijwel alle Kamerleden nog tot de hogere klasse behoorden en het lidmaatschap van de Tweede Kamer werd beschouwd als een bijbaan. Een loon werd als niet passend beschouwd.

De meeste Kamerleden hadden het geld niet nodig om rond te kunnen komen. Bovendien zou een salaris de onafhankelijkheid van de Kamerleden kunnen aantasten, zo was de gedachte. Daarom kregen de parlementariërs alleen een - vrij karige - verblijfs- en reiskostenvergoeding. Pas veel later werd die toelage opgehoogd tot een bedrag waar je van kunt leven, maar de term 'schadeloosstelling' is gebleven.

Wie anno 2023 in de Tweede Kamer zit, ontvangt 8.889,89 euro bruto per maand. Daar komt nog 8 procent vakantiegeld en een eindejaarsuitkering van 8,3 procent bovenop: in totaal ongeveer evenveel als twee maandsalarissen.

In totaal kun je 124.000 euro per jaar (10.333 euro per maand) tegemoet zien. Hiermee verdien je ongeveer evenveel als een topambtenaar in een van de hoogste salarisschalen. Maar je verdient 61.000 euro per jaar minder dan de premier of ministers, die zo'n 185.000 euro per jaar ontvangen.

Als voorzitter van de Tweede Kamer krijg je een bonus

De huidige voorzitter van de Tweede Kamer, Vera Bergkamp, heeft al aangegeven niet door te willen. Die positie komt dus vrij.

Heb je de ambitie om de voorzittershamer over te nemen, dan levert dat een fraaie bonus op van 34 procent van de schadeloosstelling van gewone Kamerleden. Inclusief vakantiegeld en een eindejaarsuitkering krijg je 160.000 euro per jaar als voorzitter van de Tweede Kamer. Ook kun je eventueel gebruik maken van een dienstauto (zie verderop).

Valt de keuze op een ander en word je ondervoorzitter, dan moet je het stellen met een aanzienlijk lagere premie van 3,5 procent bovenop je schadeloosstelling. Alleen als je de voorzitter langer dan een maand onafgebroken vervangt, is dat wat meer.

... maar de bonus voor een fractievoorzitter is een stuk kariger

Je kunt ook overwegen om fractievoorzitter te worden. Een echte vetpot is dat niet, zeker niet als je een kleine fractie leidt. Je krijgt een bonus van 1 procent bovenop de schadeloosstelling, plus 0,3 procent voor elk fractielid buiten jou om.

Caroline van der Plas van BBB, kreeg als voorzitter van een eenmansfractie dus een bonus van 1 procent bovenop haar schadeloosstelling. Nu drie Kamerleden naar haar partij zijn overgelopen wordt dat 1,9 procent (1 procent + drie keer 0,3 procent). Dat levert haar zo'n 1.000 euro per jaar extra op.

De premie voor fractievoorzitters is trouwens wel begrensd. De bonus mag niet meer zijn dan 11,5 procent van de schadeloosstelling.

Telt je fractie meer dan 35 fractieleden, dan zit je dus op het maximum en heb jij er financieel niets mee te winnen als andere Kamerleden overlopen naar jouw fractie.

Als lid van de Tweede Kamer mag je bijklussen

Hoewel Tweede Kamerlid een fulltime baan is, is het wel toegestaan om een centje bij te verdienen. Je kunt bijvoorbeeld lid worden van een Raad van Toezicht, een bestuursfunctie bekleden, reserve-officier zijn bij de Koninklijke Landmacht of een boek uitbrengen.

Je moet dit wel melden en je schnabbels zijn voor iedereen zichtbaar in een openbaar register.

Kleine bedragen mag je in eigen zak steken. Maar komen de neveninkomsten uit boven de 14 procent van de schadeloosstelling, dan houd je van elke euro daarboven 50 cent over. Deze korting mag niet hoger zijn dan 35 procent van de schadeloosstelling.

Reiskosten woon-werkverkeer: eerste klas met de trein of een vaste vergoeding

Voor reizen van je huis naar het Prinses Irenepad, waar de Tweede Kamer tijdelijk is gehuisvest, mag je kiezen uit twee opties:

  • Een OV-jaarkaart voor treinreizen met de eerste klas of
  • Compensatie van de reiskosten voor woon-werkverkeer. Dit is een vast bedrag van 65 tot 130 euro per maand, afhankelijk van de reisafstand.

De Kamervoorzitter mag in plaats hiervan ook een dienstauto gebruiken voor zowel zakelijke reizen als privéritjes.

Dienstreizen: vast bedrag van 4.900 euro per jaar

Voor overige reizen, bijvoorbeeld voor werkbezoeken, krijg je een vaste vergoeding van 4.900 euro per jaar. Dat komt neer op 408 euro per maand.

Verblijfkostenvergoeding: vast bedrag afhankelijk van je woonplaats

Een zakenlunch, een kop koffie op het station of een drankje... Als Kamerlid maak je allerlei kosten tijdens dienstreizen. Woon je bijvoorbeeld in Leeuwarden of Heerlen, dan zul je soms ook na een lange vergadering moeten overnachten of woonruimte moeten huren.

Deze kosten hoef je niet uit eigen zak te betalen: je krijgt hiervoor een vergoeding. De hoogte hiervan hangt af van de afstand tussen je woonplaats en de Tweede Kamer. Dit gebeurt met een speciale formule, die is gebaseerd op de vergoedingen voor verblijfkosten voor ambtenaren van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

  • Wie in het centrum van Den Haag woont krijgt een verblijfvergoeding van omgerekend 2.384,95 euro per jaar, ofwel 198,75 euro per maand.
  • Woon je 150 kilometer of verder van Den Haag, dan is dat 32.365,20 euro per jaar, ofwel 2.697 euro per maand.

Hier is in het verleden weleens discussie over geweest. Er waren Kamerleden die een adres opgaven dat verder van Den Haag af lag dan waar ze in de praktijk meestal verbleven.

Overige beroepskosten

Tot slot krijg je nog een vaste beroepskostenvergoeding van bruto 2.975,14 euro per jaar (248 euro per maand). Dit is voor bijvoorbeeld belkosten, abonnementen op kranten en tijdschriften, parkeerkosten en relatiegeschenken.

Lid Tweede Kamer: in totaal krijg je €134.000 tot €164.000 aan vergoedingen

Alle bovengenoemde bedragen zijn per wet geregeld. Tellen we alles bij elkaar op, dan krijg je als Kamerlid bruto 134.260 euro tot 164.240,35 euro aan vergoedingen, afhankelijk van je woonplaats. Dat komt neer op respectievelijk 11.188 euro en 13.686 euro bruto per maand. Je verdient hiermee ruim drie keer een modaal inkomen.

Hier bovenop bouw je als Kamerlid nog pensioen op. Dit gaat door in de eerste vier jaar nadat je hebt afgezwaaid. Heb je een inkomen naast de wachtgelduitkering, dan is die opbouw wat lager. Na drie jaar en twee maanden daalt het opbouwpercentage.

Bij vertrek uit de Tweede Kamer heb je recht op wachtgeld

Aan alles komt een einde, dus ook aan je Kamerlidmaatschap. Maar je blijft niet met lege handen achter. Kamerleden hebben namelijk recht op een tijdelijk inkomen: wachtgeld. De duur hiervan komt overeen met de periode waarin je in de Tweede Kamer hebt gezeten. Dit is minimaal twee jaar en maximaal drie jaar en twee maanden: even lang als de maximale duur van een WW-uitkering.

Er geldt twee uitzonderingen. Ben je minder dan drie maanden Kamerlid geweest, dan is de wachtgeldperiode begrensd op zes maanden. En zit je vijf jaar of minder van je pensioengerechtigde leeftijd af en ben je in de afgelopen twaalf jaar minimaal tien jaar Kamerlid geweest, dan loopt de uitkering door tot je pensioen.

De wachtgelduitkering stopt als je een nieuwe baan hebt of als je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt.

Ontvang je wachtgeld, dan ga je er wel wat in inkomen op achteruit. In het eerste jaar krijg je 80 procent van het 'loon' als wachtgeld. De jaren erna wordt dat verlaagd naar 70 procent. Eventuele inkomsten worden in mindering gebracht op de uitkering.

LEES OOK: 8 vragen over wachtgeld voor politici